کدام دمنوش برای شما مناسب‌تر است؟ راهنمای کامل انتخاب انواع دمنوش گیاهی
صبح بعضی‌ها با یک فنجان قهوه شروع می‌شود، عصر بعضی دیگر با چای می‌گذرد و شب‌ها خیلی‌ها به‌دنبال نوشیدنی آرامش‌بخش برای پایان روز هستند. انواع دمنوش گیاهی این روزها بیش از گذشته در سبد مصرفی ما جا پیدا کرده است، اما کمتر کسی به‌طور دقیق می‌داند هر دمنوش برای چه زمانی و چه حال و هوایی مناسب است. آیا گل‌گاوزبان برای رفع اضطراب مفید است یا برای خواب؟ نعناع فقط برای هضم بهتر کاربرد دارد یا انرژی‌بخش هم هست؟
اگر نمی‌دانید چه دمنوشی برای مزاج و شرایط خاص شما مناسب است، این راهنما دقیقاً برای شما نوشته شده است. در اینجا قرار نیست فقط لیستی از خواص بخوانید؛ بلکه قرار است یاد بگیرید که بدن‌تان به چه چیزی نیاز دارد و کدام گیاه می‌تواند پاسخ مناسبی برای آن باشد.
انواع دمنوش ها برای بهبود خواب
دمنوش‌های زیر برای بهبود خواب مناسب هستند.
- بابونه: گرم و خشک
- سنبل‌الطیب: گرم و خشک
- اسطوخودوس: گرم و خشک
- بهارنارنج: گرم و خشک
- بادرنجبویه: گرم و خشک
- عناب: معتدل رو به سرد و تر
- گل محمدی: معتدل رو به گرم
توضیحات متخصص تغذیه
بهتر است دمنوش را براساس مزاج انتخاب کنید. همچنین مشکلات خواب گاهی به‌دلیل سوء مزاج گرم و یا سرد هستند که تنها یک متخصص تغذیه آشنا به طب سنتی و یا طبیب سنتی می‌تواند آن را تشخیص دهد. برای مثال، حتی اگر مزاج شما سرد باشد، ممکن است به‌دلیل سوء مزاج حار دماغ دچار کم‌خوابی شده باشید. به همین دلیل بهتر است قبل از انتخاب دمنوش با متخصص مشورت کنید.
در برخی از موارد هم مشکلات خواب به‌دلیل استرس و اضطراب است. در این موارد دمنوش‌هایی که در لیست بعدی هم هستند، می‌توانند کارگشا باشند.
انواع دمنوش های گیاهی برای تقویت سیستم ایمنی
دمنوش‌هایی که برای تقویت سیستم ایمنی مناسب هستند.
- چای سبز: سرد و خشک
- زنجبیل: گرم و خشک
- اکیناسه (سرخارگل): گرم و خشک
- گل رز (میوه گل رز): سرد و خشک
- مورینگا: گرم و خشک
- زعفران: گرم و خشک
- آویشن: گرم و خشک
- جینسینگ: گرم و خشک
توضیحات متخصص تغذیه
مزاج هر نوع از انواع دم نوش، می‌تواند به شما کمک کند تا بهترین انتخاب را داشته باشید.
انواع دمنوش برای کاهش استرس و اضطراب
دمنوش‌های زیر برای کاهش استرس و اضطراب مناسب هستند.
- گل‌گاوزبان: گرم و تر
- بابونه: گرم و خشک
- به‌لیمو: گرم و خشک
- اسطوخودوس: گرم و خشک
- بهارنارنج: گرم و خشک
- بادرنجبویه: گرم و خشک
- زعفران: گرم و خشک
- دمنوش نیلوفر آبی: سرد و تر
توضیحات متخصص تغذیه
ما مقابل هرکدام از این انواع دمنوش های مفید برای بدن، مزاج آن را نوشته‌ایم. اگر مزاج شما سرد است و اضطراب و استرس دارید، بهتر است بیشتر دمنوش‌هایی با مزاج گرم را انتخاب کنید. در مقابل اگر گرم‌مزاج هستید، در انتخاب این دمنوش‌ها کمی محدودیت دارید؛ دمنوش نیلوفر آبی خوب است، اما می‌توانید از دمنوش‌های رایج‌تر با مزاج گرم هم در مقدار کم استفاده کنید.
دمنوش برای بهبود گوارش
انواع دمنوش برای بهبود گوارش
دمنوش‌های زیر برای بهبود گوارش مناسب هستند.
- نعناع: کاهش‌دهنده نفخ، گاز معده و سوءهاضمه؛ تسکین‌دهنده دردهای گوارشی و تهوع. لازم به ذکر است نعناع برای رفلاکس معده مضر است.
- زنجبیل: بهبود‌دهنده هضم و کاهش‌دهنده نفخ و درد معده؛ تسکین‌دهنده رفلاکس معده. لازم به ذکر است این دمنوش می‌تواند در افرادی که زخم یا سوزش معده دارند، تحریک‌کننده باشد.
- رازیانه: کاهش‌دهنده نفخ، گاز معده و یبوست؛ تسکین‌دهنده رفلاکس معده. بااینحال این دمنوش دارای هورمون‌های زنانه است و نباید در مردان طولانی‌مدت مصرف گردد.
- به‌لیمو: تسکین‌دهنده مشکلات معده، سوءهاضمه و نفخ؛ دارای خواص ضداسپاسم.
- مرزنجوش: بهبود‌دهنده هضم، کاهش‌دهنده اسید معده و تسکین‌دهنده نفخ و تهوع.
- تخم کتان: منبع غنی فیبر؛ کمک به بهبود یبوست و پاکسازی دستگاه گوارش.
- پونه: تسکین‌دهنده درد معده، نفخ و ترش‌کردن؛ دارای خواص ضد باکتریایی.
- شیرین بیان: مناسب برای زخم معده. لازم به ذکر است که این دمنوش می‌تواند سبب افزایش فشار خون گردد.
انواع دمنوش برای تسکین دوره قاعدگی
برای تسکین درد و انقباضات رحمی در دوره قاعدگی دمنوش‌های زیر توصیه می‌شوند که می‌توانید یکی از آن‌ها را انتخاب کنید.
- بابونه: گرم و خشک
- زنجبیل: گرم و خشک
- دارچین: گرم و خشک
- آویشن: گرم و خشک
- نعناع فلفلی: گرم و خشک
- زعفران: گرم و خشک
- برگ تمشک قرمز: احتمالا سرد و خشک
توضیحات متخصص تغذیه
همان‌طور که می‌بینند، دمنوش‌های مناسب برای کاهش درد قاعدگی تقریبا همه دارای مزاج گرم هستند. به‌طور کلی، در طب سنتی توصیه می‌شود که افراد در دوران قاعدگی از افراط در مواد غذایی سرد پرهیز کنند. بااینحال، افرادی که مزاج پایه آن‌ها گرم است، لازم است در مصرف این دمنوش‌ها جانب احتیاط را رعایت کنند.
انواع دمنوش برای کاهش وزن
دمنوش‌های مناسب برای کاهش وزن شامل موارد زیر هستند:
- چای سبز: سرد و خشک
- زنجبیل: گرم و خشک
- دارچین: گرم و خشک
- هل: گرم و خشک
- پونه کوهی: گرم و خشک
- فلفل سیاه: گرم و خشک
- بلوبری: سرد و خشک
- کرفس: سرد و خشک
- ریزمیوه‌های قرمز: سرد و خشک
- زرشک و سماق: سرد و خشک
توضیحات متخصص تغذیه
دمنوش‌هایی که برای کاهش وزن استفاده می‌شوند، معمولا با خشک‌کردن بدن عمل می‌کنند. بسیاری از آن‌ها مزاج سرد و خشک دارند (مثل چای سبز)، و برخی دیگر مانند دارچین و زنجبیل گرم و خشک هستند. افرادی که مزاج پایه آن‌ها سرد است، باید در مصرف انواع دمنوش گیاهی سرد و خشک جانب احتیاط را رعایت کنند. در مقابل، افراد گرم‌مزاج هم باید از مصرف مقادیر زیاد دمنوش‌های گرم پرهیز کنند.
مصرف افراطی دمنوش‌های لاغری می‌تواند با خشک‌کردن بدن، بیماری‌های ناشی از خشکی مانند شقاق، بواسیر، سوزش ادرار و… را تشدید کند. هنگام انتخاب انواع دمنوش برای لاغری باید بسیار دقت کنید. بهتر است حتما با یک متخصص تغذیه درباره انتخاب صحیح مشورت نمایید.
همچین لازم به ذکر است که در بسیاری از موارد، انواع دمنوش ترکیبی برای تعدیل وزن کاربرد دارند.
دمنوش برای تسکین سرماخوردگی و سرفه
انواع دمنوش برای تسکین سرماخوردگی و سرفه
انواع دمنوش خانگی زیر برای تسکین سرماخوردگی و سرفه و معمولا به‌شکل گرم استفاده می‌شوند.
- آویشن: گرم و خشک
- زنجبیل: گرم و خشک
- بابونه: گرم و خشک
- اسطوخودوس: گرم و خشک
- پونه: گرم و خشک
- نعناع فلفلی: گرم و خشک
- عناب: سرد و تر
- ختمی: سرد و تر
- پنیرک: سرد و تر
توضیحات متخصص تغذیه
همان‌طور که می‌بینید بیشتر دمنوش‌هایی که برای تسکین سرماخوردگی استفاده می‌شوند، مزاج گرمی دارند. ختمی و پنیرک، معمولا برای رفع عفونت‌ها در سرماخوردگی کاربرد دارند و استفاده از آن‌ها می‌تواند مفید باشد.
انواع دمنوش برای کاهش فشار خون
دمنوش‌های زیر می‌تواند به کاهش فشار خون کمک کنند. اما حتما قبل از انتخاب آن‌ها، بخش «توضیحات متخصص تغذیه» را بخوانید.
- زرشک: سرد و خشک
- چای سبز: سرد و خشک
- برگ زیتون: گرم و خشک
- چای ترش: سرد و خشک
- ریزمیوه‌های قرمز: سرد و خشک
- دمنوش سماق: سرد و خشک
توضیحات متخصص تغذیه
برای انتخاب انواع دمنوش کاهش فشار خون، لازم است حتما با متخصص طب سنتی مشورت کنید. در برخی از افراد، مخصوصا افراد با مزاج گرم و تر، فشار خون بالا به‌دلیل غلبه دم است. در این موارد، استفاده از چای سبز، دمنوش آلبالو، دمنوش زغال اخته، زرشک، سماق و چای ترش می‌تواند مفید باشد. بااینحال در‌صورتی‌که مشکل فشار خون ناشی از مشکلات دیگری مانند ضعف کلیه باشد، این درمان مناسب نیست.
علاوه‌بر این، فشار خون بالا در بسیاری از افراد ناشی از مشکلات عصبی است یا با آن ارتباط دارد که در این موارد لازم است دمنوش‌های مربوط به استرس هم در دستور کار قرار گیرد.
به‌خاطر داشته باشید که کاهش نمک دریافتی و فعالیت بدنی، مهم‌ترین قدم‌ها در تنظیم فشار خون است و نسبت به انواع دمنوش اولویت دارد.
دمنوش‌های مناسب برای افزایش انرژی و تمرکز
دمنوش‌های زیر به‌شکل معمول برای افزایش انرژی و تمرکز استفاده می‌شوند.
- جینسینگ: گرم و خشک
- رزماری: گرم و خشک
- دارچین: گرم و خشک
- نعناع فلفلی: گرم و خشک
- زنجبیل: گرم و خشک
- گوارانا: گرم و خشک
- چای ماسالا: گرم و خشک
توضیحات متخصص تغذیه
در طب سنتی، افزایش انرژی و به‌دنبال آن فعالیت مغز معمولا با گرما همراه است. به همین دلیل هم دمنوش‌هایی که برای این منظور کاربرد دارند عمدتا گرم و خشک هستند تا بلغم مغز را زایل کرده و ذهن را تیز کنند. بااینحال، در افرادی که مشکلات تمرکز و حافظه آن‌ها به‌دلیل بیش‌فعالی و یا مشکلات جانبی است، این دمنوش‌ها می‌توانند وضعیت را حتی بدتر کنند و به همین دلیل قبل از انتخاب انواع دمنوش برای بهبود انرژی و حافظه، لازم است با متخصص تغذیه مشورت کنید.
انواع دمنوش‌های مناسب برای تنظیم قند خون
افراد دیابتی براساس شرایط خود می‌توانند از برخی از دمنوش‌های زیر استفاده کنند.
- چای ترش: سرد و خشک
- گزنه: گرم و خشک
- شنبلیله: گرم و خشک
- دارچین: گرم و خشک
- برگ زیتون: سرد و خشک
- بلوبری: سرد و تر
- آلوئه‌ورا: سرد و تر
- دمنوش ریزمیوه‌های قرمز جنگلی
توضیحات متخصص تغذیه
اگر دیابت دارید برای مصرف این دمنوش‌ها باید احتیاط کنید. دلیل آن هم این است که مصرف هم‌زمان برخی از این دمنوش‌ها به‌همراه داروهای کاهش‌دهنده قند خون، می‌تواند سبب افت ناگهانی قند شده و حتی خطرات جانی به‌همراه داشته باشد. همچنین بسیاری از افراد مبتلا به دیابت دارای مشکلات کلیوی نیز هستند که در آن‌ها مصرف بسیاری از این دمنوش‌ها ممنوع است.
دمنوش‌های ضدعفونی‌کننده و ضدباکتری
دمنوش‌های ضدعفونی‌کننده و ضدباکتری
انواع دمنوش‌هایی که خاصیت ضدعفونی‌کنندگی دارند، شامل موارد زیر هستند.
- آویشن: گرم و خشک
- زنجبیل: گرم و خشک
- اکیناسه (سرخارگل): گرم و خشک
- پونه: گرم و خشک
- میخک: گرم و خشک
- اکالیپتوس: گرم و خشک
- گل ختمی
- پنیرک
- دمنوش عسل و لیمو: معتدل
توضیحات متخصص تغذیه
همان‌طور که می‌بینید بسیاری از این دمنوش‌ها با آنچه در انواع دمنوش برای سرماخوردگی ذکر کردیم، مشابهت دارند. این دمنوش‌ها در عفونت‌های دیگری غیر از سرماخوردگی هم می‌توانند مفید باشند.
انواع دمنوش‌های کمتر شناخته‌شده با فوایدی شگفت‌انگیز
علاوه‌بر انواع دمنوش‌های معرفی‌شده در قسمت قبلی مقاله، در ادامه تعدادی از دمنوش‌های کمتر شناخته‌شده و موارد مصرف آن‌ها را آورده‌ایم.
- دمنوش گل نسترن: تقویت سیستم ایمنی، رفع التهاب و سرماخوردگی‌های خفیف. طبع سرد و خشک
- دمنوش زیرفون: آرام‌بخش، مناسب برای اضطراب، بی‌خوابی و کاهش فشار خون. طبع گرم و تر
- دمنوش گل یاس: ضدافسردگی، تقویت خلق‌وخو، کمک به هضم. طبع معتدل مایل به گرم
- دمنوش مریم‌گلی: بهبود گوارش، ضدعفونی‌کننده، کاهش تعریق. طبع گرم و خشک
- دمنوش به: مفید برای معده، ضدتهوع، ملایم و آرام‌بخش. طبع معتدل مایل به سرد
- دمنوش شاه‌تره: پاکسازی کبد، کمک به درمان جوش و حساسیت‌های پوستی. طبع سرد و خشک
- دمنوش کاسنی: تصفیه‌کننده خون، تقویت کبد، کاهش حرارت بدن. طبع سرد و تر
- دمنوش بنفشه: خلط‌آور، نرم‌کننده گلو، مفید در سرماخوردگی و سرفه. طبع سرد و تر
- دمنوش رزماری (اکلیل کوهی): افزایش تمرکز، تقویت حافظه، تسکین سردرد. طبع گرم و خشک
- دمنوش یاسمین: آرام‌بخش، کاهش استرس، بهبود کیفیت خواب. طبع معتدل مایل به گرم
علاوه‌بر موارد فوق، دمنوش‌های زیر معمولا خواص درمانی ویژه دارند و کمتر بدون تجویز استفاده می‌شوند. به همین دلیل ما در اینجا به ذکر نام آن‌ها اکتفا کرده و توضیح آن‌ها را به زمان دیگری موکول می‌کنیم.
| دمنوش آرتیشو | دمنوش گل نیلوفر | دمنوش گل ماهور | دمنوش گل ساعتی | دمنوش انجدان رومی |
| دمنوش ابهل | دمنوش افتیمون | دمنوش اذخر مکی | دمنوش گل نیلوفر | دمنوش گل ماهور |
| دمنوش بذر بالنگو | دمنوش بذر البنج | دمنوش بذر تره | دمنوش بذر شلغم | دمنوش بذر شوید |
| دمنوش بذر تربچه | دمنوش بذر جعفری | دمنوش بذر کتان | دمنوش برگ مورد | دمنوش ترنجبین |
| دمنوش تخم زردک | دمنوش چای کوهی | دمنوش دم گیلاس | دمنوش ریشه شوکران | دمنوش زیره سبز |
| دمنوش قسط تلخ | دمنوش سرخارگل | دمنوش اسفرزه | دمنوش گل شقایق | دمنوش بارهنگ |
| دمنوش بلیله | دمنوش بسفایج | دمنوش برگ عناب | دمنوش برگ شیرین بیان | دمنوش برگ غازیاغی |
| دمنوش برگ سنا | دمنوش گل ساعتی | دمنوش ناخنک | دمنوش بذرک سیاه | دمنوش بولاغ اوتی |
| دمنوش بوقناق | دمنوش بهمن سرخ | دمنوش گل بنفشه | دمنوش تخم حماض | دمنوش تخم خیار چنبر |
| دمنوش تخم منداب | دمنوش خاکشیر | دمنوش خارشتر | دمنوش خربق سیاه | دمنوش خارخاسک |
| دمنوش خراطین خشک | دمنوش صمغ جاوشیر | دمنوش صمغ فارسی | دمنوش اسارون | دمنوش درمنه |
| دمنوش دم اسب | دمنوش ریشه بابا آدم | دمنوش ریشه تربد | دمنوش ریشه ایرسا | دمنوش ریشه کبر |
| دمنوش گل قاصدک | دمنوش سیم اوتی | دمنوش ساذوج هندی | دمنوش سبزی ترخون | دمنوش سبزی شنبلیله |
| دمنوش سداب | دمنوش شکوفه سنجد | دمنوش شکوفه فندق | دمنوش عناب | دمنوش غوزه شقایق |
| دمنوش فلوس | دمنوش قرفه القرنفل | دمنوش کاکنج | دمنوش لاک مغسول | دمنوش مرزنجوش |
| دمنوش مارچوبه | دمنوش ماهیزرج | دمنوش کیالک | دمنوش مقل ازرق | دمنوش نارمشک |
| دمنوش پرسیاوشان | دمنوش خربق سفید | دمنوش دانه قهوه سبز | دمنوش دارفلفل | دمنوش سپستان |
| دمنوش سورنجان | دمنوش شکر تیغال | دمنوش عاقرقرحا | دمنوش عود بلیسان | دمنوش قسط شیرین |
سخن آخر
انتخاب انواع دمنوش مناسب باید براساس خواص آن، نوع مشکل و مزاج فرد صورت گیرد. بهترین روش این است که قبل از انتخاب انواع دمنوش، با یک متخصص تغذیه آگاه به طب سنتی یا پزشک طب سنتی مشورت کنید. لازم به ذکر است که مصرف بیش از حد یا نادرست دمنوش‌های گیاهی ممکن است مشکلاتی ایجاد کند. برخلاف تصور عمومی، چای‌های گیاهی تنها انواع دمنوش خوشمزه نیستند، بلکه به‌عنوان دارو عمل می‌کنند و به همین دلیل باید با دقت و احتیاط مصرف شوند.
شما می‌توانید انواع ادویه کهیلا و سایر محصولات ارگانیک را از همین سایت بخرید.
فاطمه شکرزاده
کارشناس ارشد تغذیه و رژیم درمانی
