راهنمای جامع انواع گوشت: از مزایای تغذیه‌ای تا کاربردهای آشپزی
در دل هر فرهنگ غذایی، انواع گوشت ماده اولیه‌ای است که طعم، ساختار و حتی شیوه‌های پخت‌وپز را مشخص می‌کند. هر نوع گوشتی، از فیله گوسفند تا گوشت لطیف بلدرچین، داستانی دارد؛ داستانی از ارزش‌های تغذیه‌ای، روش‌های آماده‌سازی و نقش آن در غذاهای ایرانی.
در این راهنما سراغ انواع گوشت حلال می‌رویم؛ تا تفاوت‌ها، شباهت‌ها و خواص هرکدام را به خوبی متوجه شویم.
انواع گوشت قرمز
انواع گوشت قرمز و انواع گوشت گوسفندی که در دین اسلام حلال و قابل خوردن هستند، شامل موارد زیر می‌باشند.
گوشت گاو
در طب سنتی، طبع گوشت گاو سرد و خشک است و مصرف زیاد آن می‌تواند باعث سنگینی، افسردگی و خشکی مفاصل شود. در طب جدید، این گوشت سرشار از پروتئین، آهن و B12 است، اما چربی بالای آن ممکن است به سلامت قلب آسیب بزند؛ مصرف متعادل و ترجیحاً بخش‌های کم‌چرب توصیه می‌شود.
گوشت گوسفند
گوشت گوسفند در طب سنتی گرم و تر است و برای تقویت بدن، به‌ویژه در افراد با مزاج سرد، مناسب است. این گوشت بهترین نوع از انواع گوشت برای مصرف دائمی محسوب می‌گردد. طب جدید نیز آن را منبعی غنی از پروتئین، آهن و ویتامین B12 می‌داند. چربی آن بالاست، اما اگر به‌صورت متعادل مصرف شود، برای حفظ انرژی و ساخت عضله مفید است.
گوشت گوساله
طبع گوشت گوساله در طب سنتی سرد و خشک است، ولی از گوشت گاو لطیف‌تر و سبک‌تر به‌حساب می‌آید. در طب نوین، این گوشت به‌دلیل چربی کمتر و پروتئین بالا مناسب رژیم‌های کم‌چرب است.
گوشت بز
در طب سنتی، طبع گوشت بز سرد و خشک است و نسبت به گوسفند دیر‌هضم‌تر و ضعیف‌تر به‌حساب می‌آید. مصرف زیاد آن برای مزاج‌های سرد توصیه نمی‌شود. در طب جدید، این گوشت کم‌چرب، پرپروتئین و غنی از آهن است و برای افرادی که رژیم غذایی کم‌چربی دارند، گزینه مناسبی به‌شمار می‌رود.
گوشت شتر
طبع گوشت شتر در طب سنتی گرم و خشک است و برای افراد با مزاج سرد و تر مفید می‌باشد و خاصیت تقویت‌کنندگی دارد. در طب جدید نیز این نوع از انواع گوشت پروتئین بالا، چربی پایین و کلسترول کم دارد و منبع خوبی از آهن و مواد معدنی است؛ گوشت ستر برای کم‌خونی و ضعف عمومی توصیه می‌شود.
گوشت آهو
در طب سنتی، گوشت آهو دارای طبع گرم و خشک است؛ سبک، زودهضم و تقویت‌کننده قوای عمومی بدن محسوب می‌شود. طب جدید نیز آن را گوشتی کم‌چرب، پرپروتئین و سرشار از آهن و فسفر می‌داند. این گوشت برای افراد ورزشکار یا کسانی که به دنبال گوشت سبک و مقوی هستند، بسیار مناسب است.
گوشت گوزن
در طب سنتی، گوشت گوزن گرم و خشک است، زودهضم و مقوی مغز و اعصاب محسوب می‌شود و به همین دلیل مصرف آن برای افراد سردمزاج مناسب است. در طب جدید، این گوشت بسیار کم‌چرب، سرشار از پروتئین، آهن و ویتامین B12 است و انتخابی مناسب برای رژیم‌های کم‌چربی و ورزشی به‌شمار می‌آید.
گوشت اسب
طبع گوشت اسب در طب سنتی گرم و خشک است و مصرف آن برای تقویت نیروی بدنی، به‌ویژه در افراد با مزاج سرد، سودمند است. در طب جدید، این نوع از انواع گوشت پروتئین بالا، چربی و کلسترول کم دارد و منبع خوبی از آهن و زینک است؛ بااین‌حال به‌دلیل باورهای فرهنگی، مصرف آن در بسیاری کشورها رایج نیست.
گوشت الاغ
در طب سنتی، گوشت الاغ سرد و تر است و مصرف آن غالباً نامناسب و ناپسند شمرده می‌شود. گفته شده که می‌تواند موجب ضعف قوای ذهنی و بدنی شود و علاوه بر این در دین اسلام هم مکروه است. در طب جدید، این گوشت از نظر تغذیه‌ای پروتئین نسبتاً بالا و چربی کم دارد، اما به‌دلیل مسائل فرهنگی و بهداشتی، مصرف آن در بسیاری از جوامع رایج یا مجاز نیست.
گوشت
انواع گوشت سفید (طیور)
انواع گوشت سفید که در دین اسلام حلال و قابل خوردن هستند، شامل موارد زیر می‌باشند.
گوشت مرغ
در طب سنتی، گوشت مرغ (مخصوصاً مرغ خانگی) معتدل و کمی گرم دانسته می‌شود و برای اکثر مزاج‌ها سبک، زودهضم و مناسب است. با این حال گوشت مرغ‌های تجاری در طب سنتی سرد و نامناسب محسوب می‌شوند. در طب جدید، این گوشت کم‌چرب، پروتئین‌دار و سرشار از نیاسین، B6 و فسفر است. بخش سینه چربی کمتری دارد و برای رژیم‌های کاهش وزن و سلامت قلب توصیه می‌شود.
گوشت بوقلمون
طبع گوشت بوقلمون در طب سنتی گرم و خشک است؛ مقوی، خون‌ساز و مناسب افراد با مزاج سرد. در طب نوین، این نوع از انواع گوشت منبعی عالی از پروتئین، آهن، B6، B12 و سلنیوم است. چربی کم و هضم آسان دارد؛ گوشت سینه آن بسیار کم‌چرب است و برای ورزشکاران و سالمندان مناسب به‌شمار می‌آید.
گوشت خروس
در طب سنتی، گوشت خروس طبعی گرم و خشک دارد و برای تقویت بنیه و نیروهای حیاتی توصیه می‌شود. این گوشت به‌ویژه برای افرادی که ضعف عمومی دارند مفید است. در طب نوین، گوشت خروس منبع پروتئین با کیفیت است و میزان چربی آن نسبت به مرغ کمتر است، که به کنترل وزن کمک می‌کند.
گوشت اردک
گوشت اردک در طب سنتی گرم و خشک است و سنگین، دیرهضم و چرب دانسته می‌شود؛ برای افراد با مزاج گرم مناسب‌تر است. در طب جدید، این نوع از انواع گوشت دارای پروتئین بالا، آهن فراوان و چربی نسبتاً زیاد دارد. مصرف آن باید متعادل باشد، به‌ویژه در افرادی با چربی خون یا مشکلات گوارشی.
گوشت غاز
در طب سنتی، گوشت غاز گرم و تر است و بسیار مقوی، خون‌ساز و مناسب برای افرادی با ضعف بدنی یا مزاج سرد معرفی شده است. در طب جدید، این گوشت پروتئین بالا، چربی زیاد، ویتامین‌های گروه B و آهن دارد. بهتر است در حد اعتدال و با فعالیت بدنی مناسب مصرف شود.
گوشت بلدرچین
در طب سنتی، گوشت بلدرچین گرم و خشک است؛ سبک، زودهضم و مقوی قوای مغزی و جنسی دانسته می‌شود. این نوع از انواع گوشت برای افراد ضعیف و در دوره نقاهت بسیار مناسب است. در طب جدید، گوشت بلدرچین پروتئین بالا و کلسترول پایین دارد و سرشار از فسفر، آهن و ویتامین‌های گروه B است. به‌دلیل سبکی و ارزش غذایی، برای کودکان، سالمندان بسیار مناسب است.
گوشت کبک
گوشت کبک در طب سنتی گرم و خشک است، مقوی مغز و قلب، و مفید برای تقویت بنیه بدنی معرفی شده است. طب نوین نیز آن را پر پروتئین، کم‌چرب و سرشار از آهن، فسفر و ویتامین B12 می‌داند. گوشت کبک زودپز و سبک است و برای افراد دارای ضعف جسمانی یا کم‌خونی توصیه می‌شود.
گوشت قرقاول
در طب سنتی، طبع گوشت قرقاول گرم و خشک است و برای تقویت مغز، اعصاب و افزایش انرژی بدنی توصیه شده است. در طب نوین نیز این گوشت پروتئین بالا، چربی کم و سرشار از ویتامین B و روی است. به‌دلیل بافت لطیف و خواص مقوی، برای دوران نقاهت یا رژیم‌های پرپروتئین مفید است.
گوشت کبوتر
در طب سنتی، گوشت کبوتر گرم و تر دانسته می‌شود و به‌عنوان غذایی خون‌ساز، مغذی و مقوی رحم و کلیه‌ها مطرح است. در طب جدید، این نوع از انواع گوشت پروتئین زیاد و چربی متوسط دارد و سرشار از آهن، روی و B12 است. گوشت کبوتر به‌ویژه در ضعف عمومی، کم‌خونی یا دوران بعد از بیماری بسیار سودمند شمرده می‌شود.
گوشت ماهی
انواع گوشت دریایی
انواع گوشت دریایی که در دین اسلام حلال و قابل خوردن هستند، شامل موارد زیر می‌باشند.
گوشت ماهی
در طب سنتی، گوشت ماهی سرد و تر دانسته می‌شود و برای افرادی با مزاج گرم مناسب است؛ به عبارت دیگر افراد با مزاج سرد، نباید به شکل مفرط و دائمی ماهی بخورند. طب جدید آن را منبعی غنی از پروتئین با کیفیت، اسیدهای چرب امگا-۳، ویتامین D و فسفر می‌داند. مصرف ماهی به سلامت قلب و مغز کمک می‌کند و هضم آن نسبت به گوشت قرمز ساده‌تر است.
میگو
طبع میگو در طب سنتی گرم و تر است و توصیه می‌شود همراه با با سرکه یا لیمو مصرف شود. طب جدید میگو را منبع خوبی از پروتئین، ید، ویتامین B12 و آنتی‌اکسیدان‌ها می‌داند. کالری پایین و چربی کم آن برای رژیم‌های کاهش وزن مناسب است.
ساردین
در طب سنتی، ساردین هم به عنوان یک ماهی سرد و تر است، اما متعادل‌تر از انواع دیگر ماهی محسوب می‌شود. طب جدید این نوع از انواع گوشت را منبعی غنی از اسیدهای چرب امگا-۳، پروتئین، کلسیم و ویتامین D می‌شناسد. مصرف منظم ساردین به سلامت قلب و استخوان‌ها کمک می‌کند.
ماهی تن
گوشت ماهی تن در طب سنتی سرد و خشک تلقی می‌شود و بهتر است با ادویه‌های گرم همراه شود. در طب جدید، ماهی تن سرشار از پروتئین، اسیدهای چرب امگا-۳، سلنیوم و ویتامین B12 است. این ماهی برای افزایش انرژی و سلامت مغز و قلب توصیه می‌شود، اما مصرف زیاد آن به‌دلیل جیوه باید محدود گردد.
انواع گوشت خاص
برخی از انواع گوشت، معمولا در دسته گوشت قرمز، یا سفید یا دریایی قرار نمی‌گیرند. در اینجا این گوشت‌ها را که بیشتر امعاء و احشاء چهارپایان هستند، معرفی می‌کنیم.
جگر گاو و گوسفند
در طب سنتی، جگر گرم و تر است و به تقویت کبد و خون کمک می‌کند. برای افزایش نیروی بدنی و رفع کم‌خونی بسیار توصیه می‌شود. در طب جدید، جگر سرشار از ویتامین A، آهن، ویتامین B12 و فولات است که به بهبود عملکرد خون‌سازی و سلامت بینایی کمک می‌کند. با این حال، به دلیل تجمع سموم در کبد، گاهی در مصرف این نوع از انواع گوشت تردید می‌گردد. همچنین کلسترول آن بسیار بالا است.
جگر سفید (ریه گوسفند)
طبع جگر سفید یا همان ریه گوسفند در طب سنتی گرم و تر است و برای تقویت ریه و افزایش انرژی حیاتی به کار می‌رود. با این حال، هضم آبپز آن سخت است و بهتر است پس از خواباندن در سرکه کباب شود.
در طب جدید، ریه منبعی از پروتئین، ویتامین‌های گروه B و مواد معدنی مانند آهن است، هرچند نسبت به گوشت قرمز از چربی و کالری کمتری برخوردار است.
دل
در طب سنتی، دل گرم و خشک است و به تقویت قلب و افزایش نیرو کمک می‌کند. مصرف آن برای افراد فعال توصیه شده و دیرهضم است. همچنین چربی کمتریننسبت به جگر دارد.
در طب جدید، دل منبع غنی پروتئین و ویتامین‌های گروه B به‌خصوص B12 است که برای سلامت سیستم عصبی و تولید گلبول‌های قرمز اهمیت دارد.
زبان
طبع زبان در طب سنتی گرم و کمی تر است و برای تقویت اعضای داخلی بدن مانند کبد و کلیه مفید است. سبک و زودهضم بوده و رطوبت بدن را تامین می‌کند.
در طب جدید، زبان منبع خوب پروتئین، آهن و ویتامین B12 است و به تامین انرژی و جلوگیری از کم‌خونی کمک می‌کند. با این حال، کلسترول آن کم نیست.
سیرابی
در طب سنتی، سیرابی سرد و خشک است و اگر خوب پخته نشود دیرهضم است. این گوشت سبب تقویت قوای جسمی می‌گردد، اما مصرف زیاد به قولنج، کندذهنی و تضعیف بینایی می‌انجامد.
در طب جدید، سیرابی حاوی کلاژن و پروتئین است که برای سلامت پوست، مفاصل و بافت‌های بدن مفید است، اما لازم است ار مصرف زیاد آن خودداری نمایید، زیرا کلسترول بالایی دارد.
قلوه
طبع قلوه (کلیه) در طب سنتی سرد و خشک یا معتدل رو به خشک است. این نوع از اندام گوشت به تصفیه خون و تقویت کلیه‌ها کمک می‌کند. همچنین چربی آن ورم‌های سخت را از بین می‌برد. هضم قلوه سخت است.
در طب جدید، قلوه منبع پروتئین، آهن، ویتامین‌های گروه B و مواد معدنی است ولی باید به دلیل احتمال وجود کلسترول مصرف آن کنترل شود.
پاچه
پاچه از نظر طب سنتی معتدل است و به‌عنوان غذایی بسیار مقوی و نیروزا برای درمان ضعف‌ها و کسالت‌ها استفاده می‌شود. گفته می‌شود این نوع از انواع گوشت برای بازسازی استخوان و محکم نمودن اندام مناسب است. همچنین برای افرادی که طبع خشکی دارند، به عنوان ملین عمل می کند. مانند جگر سفید و جگر قرمز، نباید مرتبا مصرف گزدد.
از نظر طب جدید، پاچه منبع خوبی از پروتئین، کلاژن و مواد معدنی مانند کلسیم و فسفر است که به سلامت مفاصل کمک می‌کند. پاچه در طب جدید حاوی مقدار قابل توجهی چربی و کلسترول است، به‌خصوص بخش‌هایی مانند پوست و چربی اطراف آن.
خلاصه مقاله
در پایان این راهنمای جامع درباره انواع گوشت، می‌توان دریافت که هر نوع گوشت،چه قرمز، سفید، دریایی یا از نوع خاص مانند دل، زبان و جگر، ویژگی‌های تغذیه‌ای و مزاجی منحصربه‌فردی دارد که شناخت آن‌ها له افراد کمک می‌کند که بهترین را بر اساس ویژگی‌های بدنی خود انتخاب کنند
امروزه با امکان خرید گوشت گوسفندی تازه، گوشت مرغ، ماهی و دیگر انواع محصولات پروتئینی از فروشگاه‌های معتبر اینترنتی، دسترسی به گوشت سالم، تازه و بهداشتی بسیار آسان‌تر از گذشته شده است. با این حال لازم است به منبع تأمین و نحوه تهیه آن نیز توجه شود. اگر به دنبال خرید گوشت تازه گوسفندی تازه هستید، می‌توانید انواع گوشت قرمز و سایر محصولات ارگانیک را از کهیلا بخرید. گوشت کهیلا سالم، حلال و مطمئن است.